terug naar overzicht

Wegwijs binnen milieuhandhaving: wat na bezoek van inspectie of ontvangst van een proces-verbaal?

Danny, Zaakvoerder

Iedere onderneming komt vroeg of laat wel eens (on) aangekondigd in aanraking met omgevingsinspectie. Uit het recent verschenen omgevingshandhavingsrapport blijkt dat er in 2020 zo’n 39.063 controles plaatsvonden waarvan bij 30% overtredingen werden vastgesteld.

Controles worden uitgevoerd naar aanleiding van klachten over omgevingshinder maar kunnen evengoed routinematig plaatsvinden. Wanneer de  toezichthouder langskomt, bent u verplicht om volledige toegang te verlenen tot het bedrijf. Een positieve en transparante dialoog is hier in ieders belang. Indien nodig, kan u voor bepaalde vragen wel uitstel van antwoord vragen om alle gegevens en feiten te verzamelen en correcte antwoorden te kunnen geven.

Milieu-inbreuken vs. milieumisdrijven

Wanneer de toezichthouder een gedraging vaststelt in strijd met een voorschrift, zal er afhankelijk van de situatie en de ernst van de feiten, een aanmaning en/of Proces-Verbaal (PV) opgemaakt worden. Een eerste aanmaning is een aanbeveling die de kans geeft om de (mogelijke) non-conformiteit binnen een bepaalde termijn in orde te brengen. Wanneer er bij de volgende controle opnieuw overtredingen vastgesteld worden, kan een PV volgen. Bij ernstige misdrijven volgt onmiddellijk een P.V.

Minder ernstige schendingen van milieuregels, die weinig impact hebben op mens en milieu, worden milieu-inbreuken genoemd. Het gaat vooral over administratieve verplichtingen zoals het milieujaarverslag te laat indienen, een onvolledig logboek van een koelinstallatie, enz. Deze worden vastgesteld door een Verslag van Vaststelling.

Vaststelling van een milieu-inbreuk of misdrijf

Zoals hierboven uiteengezet, wordt een P.V. opgemaakt bij de vaststelling van een milieumisdrijf. Dit P.V. wordt overgemaakt aan het bedrijf en aan de Procureur des Konings. Deze kan beslissen om het dossier te seponeren, een minnelijke schikking voor te stellen of over te gaan tot strafrechtelijke vervolging. In dit geval komt uw dossier voor de correctionele rechtbank, en kan een geldboete en/of gevangenisstraf volgen.

Sinds een aantal jaren heeft de Procureur de mogelijkheid om een alternatieve piste te volgen, en het dossier over te maken aan de dienst Handhaving van de Vlaamse overheid. In dit geval wordt het dossier ambtelijk verder behandeld, en verdwijnt het uit het strafrechtelijke traject. Deze weg kan leiden tot (administratieve) boetes, en niet tot gevangenisstraffen of strafrechtelijke boetes. Het parket heeft 180 dagen om te beslissen en kan deze termijn éénmalig verlengen tot 360 dagen.

Welke stappen dient u te ondernemen bij ontvangst van een aanmaning of PV?

Wanneer u een PV ontvangt gaat dit altijd samen met een aanmaning.  In het belang van uw dossier, raden we steeds ten sterkste aan om de aanmaning te beantwoorden en een goede verdedigingsnota op te maken. In de toelichting kan u o.a. aantonen welke acties u zal ondernemen om de non-conformiteiten te regulariseren. De Procureur des Konings, of bij het niet strafrechtelijk behandelen, de afdeling Handhaving,  houdt bij de beoordeling van het dossier rekening met de ernst van de feiten, de frequentie en eventuele verzachtende omstandigheden.

Kan uw bedrijf van hogerhand worden stil gelegd?

De recente heisa rond 3M doet bij bedrijven veel vragen rijzen. Kan een bedrijf tot sluiting gedwongen worden? Bij vaststelling van een milieumisdrijf kan de toezichthoudende overheid overgaan tot bestuurlijke maatregelen zoals de verzegeling van installaties, het stilleggen van (een deel van) de productie, enz. Uiteraard gebeurt dit enkel in hoogst uitzonderlijke gevallen, en dient hierbij een procedure gevolgd te worden.

Wat ook kan, is het opleggen van veiligheidsmaatregelen bij aanwezigheid van een aanzienlijk risico – wat hier het geval was.

Een vrijgeleide heeft een bedrijf dus zeker niet; administraties en rechtbanken beschikken over een groot arsenaal aan middelen om misdrijven en inbreuken aan te pakken. Gelukkig komt het meestal niet zover, en zijn deze vooral bedoeld als drukkingsmiddel.

Voorkomen is zeker en vast beter dan genezen. Het is dan ook cruciaal om na vaststelling van een inbreuk of misdrijf goed doordacht actie te ondernemen en een open en transparante communicatie te behouden.