Het stikstofdebat in Vlaanderen is al enige tijd een heet hangijzer. Het debat werd verder op scherp gezet door de vernietiging van de vergunning voor het miljardenproject van chemiereus INEOS in de Haven van Antwerpen. Op 2 oktober werd een voorgesteld stikstofdecreet, bedoeld als oplossing, door de Raad van State onderuit gehaald. Met het scherpe advies van de Raad lijkt er niet snel een uitweg uit de stikstofcrisis te komen. Stikstofdecreet of niet, bedrijven hebben nu behoefte aan een beoordelingskader. Het juridisch vacuüm zorgt voor grote onvoorspelbaarheid en rechtsonzekerheid.
Hoe zit de vork in de steel?

De EU-lidstaten moeten streven naar het bereiken van een regionaal gunstige staat van instandhouding voor de Europees beschermde natuur, in uitvoering van de Habitatrichtlijn (92/43/EEG). Hiertoe werden Speciale Beschermingszones (SBZ) afgebakend. In Vlaanderen liggen deze speciale beschermingszones kriskras verspreid, ook in de buurt van industriezones of havengebieden.  

Plannen of projecten mogen geen significante impact (‘betekenisvolle aantasting’) hebben op deze gebieden. Daarom wordt bij een aanvraag tot omgevingsvergunning, die gepaard gaat met een stikstofemissie, een studie met een passende beoordeling van de effecten gevoegd. Elke bijdrage, hoe klein ook, telt. Er dient geval per geval onderzocht te worden wat de impact is op het betrokken natuurgebied.

Om te weten hoe een passende beoordeling moet uitgewerkt worden, aan welke drempels moet afgetoetst worden, hoever de effecten moeten beoordeeld worden, … is een duidelijk kader nodig. Tot op vandaag is het wachten hierop.

In afwachting van een decretale regeling had Minister Demir een administratief kader uitgewerkt via zgn. Ministeriële Instructies. Hierdoor was er een voorspelbaar vergunningskader. Dit ging echter op de schop als gevolg van het INEOS-arrest van 20 juli ll. Sindsdien ontbreken we in Vlaanderen een beoordelingskader voor vergunningsaanvragen met een mogelijke stikstofimpact.  

Beoordelingskader dringend gewenst

Momenteel is het dus koffiedik kijken. Vergunningsaanvragen met een individueel opgemaakte passende beoordeling worden uiteraard behandeld, doch de uitkomst van de advisering door de Administratie Natuur en Bos is moeilijk voorspelbaar. Tot op welke afstand van een Speciale Beschermingszone moet de impact van een bedrijf worden geëvalueerd? Met welke methodiek? Hoe brengen we de aanwezige dalende trend van stikstofuitstoot in rekening?

Het is wachten op een politiek akkoord over de inhoud van het Stikstofdecreet, wat nog enige tijd zou kunnen duren. Allicht zal het INEOS-dossier zorgen voor druk op de timing. We hebben echter niet de luxe om in deze tussenperiode op de witte rook te wachten. Bedrijven en administratie hebben nu behoefte aan een kader. Het ontbreken van voorspelbaarheid en rechtsonzekerheid is nefast voor geplande en toekomstige investeringen. Zelfs investeringen die zorgen voor een daling van de vergunde stikstofuitstoot kampen met deze onzekerheid.

Wat te doen?

Voor alle duidelijkheid: de aanvraagprocedures van projecten zonder stikstofuitstoot lopen gewoon verder. Voor projecten met een mogelijke stikstofimpact op een SBZ waarvan de aanvraag lopende is, dient een individuele passende beoordeling gemaakt te worden, zonder verwijzingen naar de eerdere Ministeriële Instructies of voortoets. Voor vergunningsaanvragen waarvan de indiening gepland is de komende maanden, is het van belang om snel een studie voor een passende beoordeling te bestellen bij een studiebureau. De capaciteit is beperkt en de wachtrijen worden lang.

Tot slot is het van belang om uw aanvraag zorgvuldig uit te werken met de huidige juridische context als leidraad.

Tijd voor innovatie

Nieuwe stikstofarme of stikstofvrije technologieën ontwikkelen zich in een snel tempo en worden ingezet in bedrijven. We bevinden ons volop in een transitiefase, bedrijven hebben echter tijd, ruimte én een kader nodig om deze overgang te kunnen maken en de noodzakelijke aanpassingen te doen. We zien nu al een verschuiving naar installaties zonder verbrandingsprocessen, waar elektriciteit een oplossing biedt. De industrie is bereid om actief mee te werken aan het verminderen van de stikstofuitstoot.

De stikstofkwestie in Vlaanderen blijft een uitdaging voor bedrijven en beleidsmakers. Het is duidelijk dat er dringend behoefte is aan een beoordelingskader dat duidelijke richtlijnen biedt.

Advies nodig? Contacteer ons vrijblijvend.